Cải cách thủ tục đất đai, xây dựng: Từ nghị quyết đến thực tiễn

(HTV) - Giảm 30% thủ tục, rút ngắn thời gian xử lý là mục tiêu quan trọng. Nhưng để nghị quyết thực sự đi vào cuộc sống, cần quyết liệt hơn trong thực thi và hướng dẫn cụ thể từ cơ quan chức năng.

Doanh nghiệp không thể phát triển mạnh nếu vẫn bị “trói” bởi các thủ tục hành chính rườm rà, phức tạp. Chính vì vậy, các nghị quyết và chỉ đạo của Chính phủ thời gian qua đã liên tục nhấn mạnh đến việc cải cách hành chính, đơn giản hóa quy trình, giảm thiểu phiền hà cho người dân và doanh nghiệp. Một trong những mục tiêu trước mắt là bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện đầu tư kinh doanh, giảm tối thiểu 30% thời gian giải quyết thủ tục hành chính – điều tưởng đơn giản nhưng lại không dễ dàng trong thực thi.

Một trong những mục tiêu trước mắt là bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện đầu tư kinh doanh

Điển hình như một dự án nhà ở xã hội khởi động thủ tục từ năm 2019, sau hơn 5 năm vẫn chỉ mới thực hiện được nghi thức động thổ, còn các bước triển khai tiếp theo gần như đình trệ. Mọi kỳ vọng giờ đây đang dồn về Nghị quyết số 201 – vừa được Quốc hội thông qua, mang theo nhiều cơ chế và chính sách đặc thù nhằm đẩy nhanh tiến độ các dự án nhà ở xã hội, đặc biệt là rút ngắn thủ tục pháp lý.

Điển hình như một dự án nhà ở xã hội khởi động thủ tục từ năm 2019

Ông Lê Hữu Nghĩa - Tổng Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại Xây dựng Lê Thành - Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: “Trước đây mất 3 - 4 năm để hoàn tất thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư tại Sở Kế hoạch và Đầu tư, thì nay, nghị quyết mới cho phép chuyển khâu này sang đơn vị chuyên môn, giúp rút ngắn đáng kể thời gian. Việc chỉ định chủ đầu tư và cắt bỏ bước điều chỉnh quy hoạch – không còn yêu cầu lập lại quy hoạch – cũng góp phần đẩy nhanh tiến độ. Nhờ vậy, một dự án nhà ở xã hội có thể hoàn tất thủ tục pháp lý trong vòng 1–2 năm, tức rút ngắn tới 50% thời gian".

Ông Lê Hữu Nghĩa - Tổng Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại Xây dựng Lê Thành - Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ

Trong khi đó, với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp công nghệ cao hay doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, tiếp cận đất đai vẫn là trở ngại lớn, bên cạnh khó khăn về vốn. Nghị quyết số 68 được kỳ vọng là “cứu cánh” để phát triển kinh tế tư nhân, nhưng theo doanh nghiệp, điều quan trọng là phải có hướng dẫn rõ ràng, cụ thể – thay vì chỉ ban hành những nguyên tắc chung.

Ông Đinh Hồng Kỳ - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ: “Ví dụ quy định 5% quỹ đất trong khu công nghiệp phải dành cho doanh nghiệp vừa và nhỏ – vậy tiêu chí nào để xác định? Định nghĩa thế nào là doanh nghiệp vừa và nhỏ để đủ điều kiện? Cần có thông tư hướng dẫn cụ thể, nếu không thì rất khó thực hiện. Cắt giảm 30% thủ tục là mục tiêu lớn, nhưng đến cuối năm 2025 phải hoàn thành thì không thể chỉ có khẩu hiệu mà phải có công cụ triển khai rõ ràng".

Ông Đinh Hồng Kỳ - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ

Về giải pháp, nhiều chuyên gia nhấn mạnh ứng dụng công nghệ số là yếu tố then chốt. Ông Trần Văn Phát - Giám đốc điều hành Công ty Robot cho rằng: “Không thể cắt giảm thủ tục nếu không chuyển đổi số. Doanh nghiệp ở tỉnh Bình Dương không thể di chuyển lên Thành phố Hồ Chí Minh chỉ để nộp giấy tờ. Cần một hệ thống công nghệ đồng bộ từ trung ương đến địa phương để giải quyết tất cả thủ tục trực tuyến, đồng thời điều chỉnh các luật liên quan, như Luật Thuế hay Luật Doanh nghiệp".

Ông Trần Văn Phát - Giám đốc điều hành Công ty Robot cho rằng

Thực hiện Nghị quyết số 66 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, các bộ ngành cũng đang tích cực rà soát, tinh gọn thủ tục. Riêng trong lĩnh vực xây dựng, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy cho biết: trước mắt sẽ bỏ yêu cầu giấy phép xây dựng đối với các dự án đã có quy hoạch tỷ lệ 1/500. Theo thống kê ban đầu, Bộ Xây dựng đã đề xuất cắt giảm 174 trên tổng số 447 điều kiện kinh doanh (chiếm 38%), đồng thời xem xét loại bỏ 278 trên 421 thủ tục hành chính (chiếm 66%).

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy chia sẻ

Những con số cho thấy nỗ lực cải cách hành chính đang đi đúng hướng. Tuy nhiên, để thực sự “cởi trói” cho doanh nghiệp, điều quan trọng hơn là cần cơ chế thực thi rõ ràng, minh bạch, có thể kiểm chứng được – và một nền tảng số hóa đủ mạnh để đồng hành cùng doanh nghiệp trên chặng đường phát triển.